Beethoven 5, Wilhelm Fürtwangler DG LPM 18724

Berlijn 1947: Fürtwangler dirigeert Beethoven.

Een applaus van vijftien minuten mocht Wilhelm Fürtwangler in ontvangst nemen voordat het concert in Berlijn met de Berliner Philharmoniker begon. Het was zijn eerste concert met zijn geliefde orkest na de oorlog. In de laatste oorlogsjaren weigerde Fürtwangler pertinent ook maar kortstondig zich naar het publiek (in de oorlogsajren was de Nazi top vaak aanwezig) te keren voordat hij de orkest-inzet gaf. Tegen het eind van de oorlog had de Gestapo een lijvig dossier samengesteld over Fürtwangler en zijn hulp aan zijn “jodenvriendjes”. Albert Speer was één van de Nazi's die Fürtwangler wist te overtuigen dat zijn verblijf in Duitsland hem uiteindelijk de kop zou kosten.

In '47 keerde Fürtwangler dus terug naar Berlijn om er Beethoven vijf te dirigeren. Deutsche Grammophon maakte er een opname van. Fürtwangler kwam deze keer niet gehaast op en maakte een diepe buiging voor het publiek, iets wat hij dus met de Nazi-top onder het publiek nooit deed. Het publiek begreep de symboliek en gaf Fürtwangler een ovatie van een kwartier. De oorlogsjaren waren voorbij, Berlijn zou weer uit de as herrijzen. Het Nazi regime was verleden tijd.

Fürtwangler nam Beethoven vijf driemaal op. Twee maal met de Berliner Philharmoniker en één maal met de Wiener Philharmoniker. Deze DG opname uit '47 is zijn tweede opname en ook zijn beste. Deze tweede opname heeft een intensiteit die zijn andere opnamen van Beethoven vijf missen. Het lijkt alsof de ellende van de oorlogsjaren plaats maakt voor triomf. Fürtwanglers opnamen uit de oorlogsjaren zijn vaak somber. Beethoven zeven is daar zo'n voorbeeld van. Deze Beethoven vijf heeft een brede ademende sfeer. De uitwerking van het tweede thema van het eerste deel is onnavolgbaar, typisch Fürtwangler.

Deze Beethoven vijf lp is terecht een collectors item. Stom, en gelukkig toeval dat ik 'm deze week kreeg aangeboden. Uiteraard heb ik de cd versie, en een latere lp-persing. De eerste LPM persing stond al jaren op mijn lijst. Hij klinkt subliem (wat hebben ze in hemelsnaam met de cd versie gedaan!). De hoes en de lp zijn in nieuwstaat. Wat een plaat!

Overigens is deze Fürtwangler door Cisco Japan opnieuw uitgebracht in een prima persing. Is leuk natuurlijk, maar de echte Furtwangler fan gaat natuurlijk voor de eerste persing!

Sander